Biuletyn Informacji Publicznych Klauzule informacyjne Deklaracja dostępności

Dzieci dyslektyczne

Opublikowano: środa, 27.10.2010
Odsłon: 3173

      W szkołach coraz częściej mamy do czynienia z dziećmi, które mają kłopoty z opanowaniem techniki czytania czy kształtnego i poprawnego pisania. Nie zawsze oznacza to jednak, że dzieci za mało przykładają się do nauki. Przyczyny mogą być różne i mogą mieć swoje podłoże w  specyficznych uwarunkowaniach rozwoju dziecka i wiązać się z  zaburzeniami rozwoju.
Towarzystwo Dysleksji im. Ortona opublikowało najnowszą definicję takich zaburzeń twierdząc iż “dysleksja jest jednym z  wielu rodzajów trudności w uczeniu się. Jest to specyficzne zaburzenie o  podłożu językowym uwarunkowane strukturą centralnego układu nerwowego”
Często od dysleksji, tj. trudności w czytaniu, odróżnia się dysgrafię czyli kłopoty z uzyskaniem dobrego poziomu graficznego pisma i  dysortografię czyli niemożność nabycia umiejętności poprawnej pisowni.
Nie ma właściwie jednoznacznych kryteriów określających dysleksję. Niektórzy uczniowie kierowani są na badania i rozpoznawani jako dzieci ewidentnie dyslektyczne, natomiast ci, z problemem mniej rzucającym się w  oczy i lepszymi wynikami badań psychologicznych radzą sobie w zespole klasowym wspomagani przez nauczycieli.
        Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Trudności te spowodowane są zaburzeniami niektórych funkcji poznawczych, motorycznych i ich współdziałania (spostrzegania wzrokowego, słuchowego, dotykowo-kinestetycznego, uwagi, pamięci wzrokowej, słuchowej, ruchowej, lateralizacji).
Uważa się, że o  dysleksję podejrzewać można uczniów, którzy pomimo przeciętnej lub wysokiej inteligencji wykazują niektóre z następujących objawów:

  • opóźnienie w nauce czytania i pisania,
  • widoczne kłopoty z opanowaniem poprawnej pisowni,
  • niepewność w określaniu czasu i kierunków,
  • rażące kłopoty z przyporządkowaniu dźwięków mowy symbolom graficznym,
  • trudności w nauczeniu się działań matematycznych,
  • kłopoty w ustawieniu symboli w logicznej kolejności (liter w alfabecie, nazw miesięcy)
  • trudności z uczeniem się języków obcych,

Specyficzne błędy uczniów klas młodszych to przede wszystkim:

  • trudności w różnicowaniu liter: b-p, d-b, p-g, n-u.
  • słaby poziom prac pisemnych,
  • niewłaściwy dobór liter do głosek podobnych fonetycznie np.:t-d, b-p, m-n, 
  • niewłaściwe stosowanie wielkich i małych liter,
  • trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (bąk- pąk),
  • zapisywanie wyrazów na różne sposoby (szyja- szja-szyia ),
  • mylenie liter podczas pisania,
  • brak lub niewłaściwe stosowanie interpunkcji, 
  • złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni.

Trudności w czytaniu i pisaniu ujawniają się dopiero w szkole, ale już w okresie przedszkolnym można zauważyć objawy , które cechują tzw. “dzieci z  ryzyka dysleksji”. Zauważamy u nich:

  • opóźniony rozwój mowy,
  • opóźniony rozwój ruchowy (utrudnione raczkowanie, małą sprawność podczas zabaw), 
  • trudności z wypowiadaniem złożonych wyrazów, wadliwą wymowę,
  • trudności z rozpoznawaniem rymów, zapamiętywaniem nazw miesięcy, rozumieniem dłuższych poleceń, uczeniem się wierszy, piosenek, 
  • trudności z wykonywaniem układanek, i odtwarzaniem wzorów graficznych,
  • mylenie prawej i lewej ręki,
  • obuoczność i zbyt długo utrzymująca się oburęczność .

Przyczyny występowania dysleksji.

Etiologia dysleksji dokładnie nie jest znana, ale istnieją pewne uogólniena:
Wyróżnia się zwykle 5 podstawowych koncepcji , mówiących o przyczynach dysleksji: 

  • genetyczną – przyczyną zaburzeń i podłożem trudności w czytaniu i pisaniu są geny przekazywane z pokolenia na pokolenie,

  • opóźnionego dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego (zaburzenia dyslektyczne są związane ze spowolnieniem dojrzewania tego układu) spowodowane przez takie czynniki jak geny czy hormony.

  • organiczną – przyczyną są mikrouszkodzenia tych okolic mózgu, które szczególnie uczestniczą w procesie czytania i pisania; związane jest to ze szkodliwymi czynnikami chemicznymi, fizycznymi i biologicznymi odziaływującymi na ośrodkowy układ nerwowy w okresie okołoporodowym

  • hormonalną – niedokształcenie niektórych okolic kory mózgowej (zablokowanie lewej półkuli mózgowej czyli tej, która jest związana z mową.

  • psychogenną – zaburzenia emocjonalne spowodowane przez stres i urazy psychiczne.

W ostatnich latach w Polsce znacznie wzrosła znajomość problematyki dysleksji i dzieci dotknięte tym problemem mogą liczyć na fachową diagnozę i pomoc nauczycieli, psychologów, pedagogów, logopedów i  terapeutów. 

      Uczeń, u którego można zaobserwować symptomy wskazujące na występowanie "specyficznych" trudności w czytaniu i pisaniu powinien być jak najszybciej skierowany do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej. Dopiero wynik przeprowadzonego tam badania może zadecydować o indywidualnym postępowaniu z dzieckiem.
O rozpoznaniu dysleksji orzeka zespół specjalistów:
Psycholog -określa możliwości intelektualne dziecka, dokonuje oceny funkcji leżących u podstaw czytania i pisania (percepcja wzrokowa, słuchowa, motoryka, integracja
percepcyjno- motoryczna, lateralizacja, orientacja w schemacie ciała w przestrzeni ).
Pedagog – dokonuje oceny poziomu czytania i poziomu pisma (z pamięci, ze słuchu, przepisywania ). Sprawdza znajomości zasad ortografii oraz poziom opanowania wiadomości z poszczególnych przedmiotów.
Psychiatra dziecięcy ocenia stan psychiczny, neurologiczny dziecka, warunki rozwoju w  okresie prenatalnym, oraz dokonuje rozpoznania rozwoju emocjonalnego.
Logopeda – jego zadaniem jest ocena mowy dziecka ( ewentualne opóźnienia, wady, specyficzne trudności językowe ).

 

Dziecko dyslektyczne w klasie

  • Wskazane jest sprawdzanie wiadomości dziecka tylko poprzez “odpytywanie” - bez oceniania prac pisemnych.
  • dziecku dyslektycznemu należy dać czas na tzw. ”zebranie myśli”,
  • Należy zadbać o to, by dziecko siedziało w klasie blisko nauczyciela, aby w  każdej chwili mógł on pomóc mu w pracy na lekcjach.
  • Nauczyciel powinien bacznie obserwować czy dziecko nadąża za tokiem lekcji.
  • Nie należy dziecka dyslektycznego odpytywać głośnego czytania (pozwoli to uniknąć niepotrzebnego stresu)
  • Prace pisemne powinny być oceniane pod kątem treści, wiedzy, stylistyki a nie pod kątem poprawności ortograficznej.

 

            Dysleksja nie jest problemem ostatnich lat. Dotknięci nią byli między innymi J.CH. Andersen- autor pięknych baśni, Tomasz Edison, francuski rzeźbiarz August Rodin, twórca teorii względności A Einstein, brytyjski mąż stanu W Churchil, prezydent USA W. Wilson, jeden z najwybitniejszych generałów amerykańskich Patton i wiele innych wybitnych osobistości. Przypadłość ta ma charakter bardzo indywidualny , u każdego jej obraz jest zwykle inny.

U wielu osób mija szybko i prawie bez śladu, u innych utrzymuje się przez całe życie.

Warto nadmienić, że zjawisko dysleksji występuje czterokrotnie częściej u  chłopców niż u dziewcząt. Dzięki wciąż rosnącej świadomości społecznej i  wiedzy psychologiczno- pedagogicznej na temat specyfiki trudności dyslektycznych możliwa jest skuteczna pomoc i terapia dzieci, która pozwala im normalnie funkcjonować w szkolnej społeczności i późniejszym, dorosłym życiu 

Przewiń w górę